Jaki wybrać czekan dla początkujących?

Czasy, gdy zimą w Tatrach szlaki świeciły pustkami już dawno za nami. Turyści coraz częściej zaczynają dostrzegać uroki zimowych trekkingów i chętnie wędrują szlakami pokrytymi śniegiem i lodem. Należy jednak pamiętać, że choć turystyka zimowa dostarcza mnóstwa wrażeń, to jednak jest znacznie bardziej niebezpieczna od jej letniego odpowiednika. Podstawowe zagrożenia, które czekają na nas np. w Tatrach to lawiny i ryzyko poślizgnięć. Aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo, należy wyposażyć się w odpowiedni sprzęt m.in. raki i czekan. W dzisiejszym tekście chciałbym Ci doradzić jaki wybrać czekan dla początkujących.

Czekan dla początkujących

Oczywiście nie wszyscy początkujący turyści wędrujący po tatrzańskich szlakach muszą od razu posiadać własny sprzęt zimowy. Zarówno raki, jak i czekan można bardzo łatwo wypożyczyć. Gdy jednak złapiemy już zimowego bakcyla, nadejdzie taki moment, że zechcemy wejść w posiadanie własnego sprzętu. W dłuższej perspektywie takie rozwiązanie jest zarówno wygodniejsze, jak i tańsze. Raki i czekan to sprzęt, który będzie nam przecież służył przez lata.

Zobacz także:

Istnieją różne czekany, które różnią się przede wszystkim swoim przeznaczeniem. W ofertach sklepów górskich znajdziemy np. specjalne czekany wspinaczkowe zwane dziabami oraz bardzo lekkie czekany skiturowe. Dzisiaj nie będę rozwijał tematu tych czekanów, bo jest to sprzęt znacznie bardziej specjalistyczny. W tym tekście chciałbym się skupić na tym jaki wybrać czekan dla początkujących.

Czekan turystyczny, czyli jaki?

W zdecydowanej większości przypadków będzie to czekan turystyczny. Głównym zadaniem takiego modelu jest umożliwić nam zatrzymanie się w razie upadku czy też poślizgnięcia. W zasadzie jest to sprzęt bez którego powstrzymanie zjazdu stromym zboczem jest niezwykle trudne lub nawet niemożliwe. A jeśli nie uda nam się w porę zatrzymać, to taki zjazd może się bardzo źle skończyć. Upadek i niekontrolowany zjazd to oczywiście sytuacja, z którą możesz się nigdy nie spotkać w górach, czego Ci z całego serca życzę. Zresztą raki ubieramy właśnie po to, aby do poślizgnięcia nie doszło. Dla własnego bezpieczeństwa, wychodząc zimą w góry należy natomiast być przygotowanym na możliwość wystąpienia takiej właśnie awaryjnej sytuacji.

W praktyce czekan turystyczny przez długą część drogi jest przytroczony do plecaka. Gdy jednak wchodzimy na strome zbocze należy go wyjąć i przez całe podejście oraz późniejsze zejście, trzymać za głowicę. Przez większość czasu czekan turystyczny wykorzystywany jest więc do podpierania się. Jednocześnie należy go trzymać w taki sposób, aby w razie poślizgnięcia mógł zostać szybko użyty do wyhamowania zjazdu. Od razu dodam, że jeśli nie wiesz w jaki sposób trzymać czekan i jak go w razie potrzeby użyć, to niestety nie dowiesz się tego czytając ten artykuł. Według mnie jest to temat zbyt złożony i przede wszystkim wymagający ćwiczeń. Ten tekst powstał głównie po to, aby pomóc w wyborze sprzętu. Naukę jego wykorzystania pozostawiam profesjonalistom, zajmującym się szkoleniami zawodowo.

Stylisko i grot

Styliska rozróżniamy ze względu na ich kształt i wytrzymałość. W przypadku czekanów turystycznych możesz się spotkać ze styliskiem prostym albo delikatnie zakrzywionym przy głowicy. Czekany bardzo wykrzywione to modele wspinaczkowe, które nie są wykorzystywane w turystyce. Jeśli natomiast chodzi o wytrzymałość, to możesz trafić na stylisko typu B lub T. Wersja B jest wystarczająca do podstawowych zadań, czyli podpierania się i hamowania upadku. Z kolei stylisko o podwyższonej wytrzymałości T, pozwala dodatkowo na zakładanie stanowisk. Jeśli szukasz czekana tylko na łatwe zbocza, wystarczy Ci model ze styliskiem prostym o wytrzymałości B. Jeżeli natomiast w przyszłości chcesz pokonywać również trudniejsze drogi wybierz wersję zakrzywioną z wytrzymałym styliskiem T. Bardzo popularny czekan dla początkujących cechujący się świetną relacją ceny do jakości to czekan Climbing Technology Alpin Tour. Muszę dodać, że sam jestem jednym z jego użytkowników.

Większość czekanów turystycznych ma styliska wykonane z aluminium, co pozwala na ograniczenie wagi sprzętu. Zwróć jednak uwagę, aby tylko stylisko było wykonane ze stopów lekkich. Grot znajdujący się na dole powinien być metalowy. Zadaniem grotu jest przede wszystkim penetrowanie twardego śniegu i lodu w trakcie podpierania się czekanem. W warunkach tatrzańskich, wbijając czekan dość łatwo można jednak trafić na skały. Jeśli czekan nie będzie miał metalowego grotu, to częsty kontakt ze skałami może go uszkodzić.

Czekany, które nie zostały wyposażone w metalowy grot to najczęściej lekkie wersje skiturowe. Takie modele mają odpowiednio ścięte stylisko, co pozwala na wbijanie ich w lód i śnieg. W przypadku skiturów czekan bez grotu może być wystarczający, bo mając ze sobą narty z reguły unikamy miejsc w których możemy trafić na skały. Wchodząc natomiast na szczyt pieszo dość często świadomie wybieramy drogę prowadzącą po formacjach bardziej wypukłych i niekiedy skalistych, bo podejście takimi bywa bezpieczniejsze. Dlatego też, wybierając czekan dla początkujących szukaj tylko wśród modeli z metalowym grotem.

Głowica i pętla na nadgarstek

Głowica to kolejny element, w przypadku którego warto zwrócić uwagę na materiał. Wybierając turystyczny czekan dla początkujących najlepiej zdecydować się na głowicę z metalu. Dzięki temu możesz mieć pewność, że ten niezwykle ważny element czekana nie ulegnie uszkodzeniu w kontakcie ze skałami. W modelach turystycznych głowica składa się z łopatki oraz ostrza. Łopatka używana jest raczej rzadko. Może się przydać np. do wyrąbania stopnia czy też miejsca do siedzenia. Z drugiej strony głowicy znajduje się to, co w czekanie najważniejsze, czyli ostrze. Do wyhamowania zjazdu służy właśnie ten element czekana. Ostrza mogą mieć kształt mniej lub bardziej agresywny. Ten drugi znajdziemy najczęściej w czekanach turystycznych o bardziej wspinaczkowym zacięciu.

Często w komplecie z czekanem otrzymujemy pętlę na nadgarstek. Przykładowo czekany Climbing Technology są w takową z reguły wyposażone. Użycie pętli ma z założenia zapobiec utracie czekana w razie jego wypadnięcia z dłoni. W praktyce jednak chodzenie z założoną pętlą bywa kłopotliwe. Idąc stromym zboczem w warunkach tatrzańskich, dość często musimy zmieniać kierunek podejścia. Każda taka zmiana kierunku wiąże się z koniecznością przełożenia czekana do drugiej dłoni, bo należy go trzymać zawsze w ręce do stokowej. Mając pętlę na nadgarstku, przekładanie czekana bywa kłopotliwe i może nawet doprowadzić do utraty równowagi. Lepszym wyjściem jest zamiana pętli na rozciągliwą lonżę, którą można przypiąć do czekana karabinkiem. Wybierając czekan warto więc zwrócić uwagę nie tyle na obecność pętli na nadgarstek, co otworu w głowicy do którego można wpiąć karabinek.

Wspinaczkowy charakter

Osoby, które planują rozwijać swoją zimową działalność i chcą w przyszłości pokonywać także trudniejsze drogi, mogą zainwestować od razu w czekan turystyczny o wspinaczkowym charakterze. Taki model może być wykorzystywany w standardowy sposób, czyli do podpierania się i hamowania upadku, ale w razie potrzeby pomoże Ci także pokonać trudne miejsca wymagające np. podciągnięcia się na czekanie. Opisane wymagania spełnia testowany przeze mnie wszechstronny czekan turystyczny Climbing Technology Dron Plus.

Wspinaczkowy charakter tego modelu widać już na pierwszy rzut oka, bo w dolnej części styliska wyposażono go w uchwyt. W praktyce czekan turystyczny rzadko chwytamy w tym miejscu. Z reguły trzymamy go albo za głowicę, albo w górnej części styliska, w razie pokonywania bardziej stromych miejsc. Obecność uchwytu świadczy o tym, że czekan może zostać użyty także w łatwiejszej wspinaczce np. w sytuacji, gdy pokonanie jakiegoś fragmentu drogi wymaga wbicia ostrza nad głową i podciągnięcia się na czekanie. Dodatkowo model Dron Plus można rozbudować o wspornik, który zapobiega ześlizgnięciu się dłoni z uchwytu.

Jaka długość?

Na koniec chciałbym Ci doradzić jaką długość wybrać kupując czekan dla początkujących. W sieci można znaleźć wiele poradników, w których polecany jest wybór czekana o długość do kostki. Kupując mój pierwszy czekan, trafiłem właśnie na taki poradnik. W praktyce czekan okazał się dla mnie zbyt długi. O ile podpieranie się nim w trakcie podejścia było dość wygodne, to jednak przeszkadzał mi w każdej innej sytuacji. Gdy był przytroczony do plecaka, bardzo często nim o coś zahaczałem. Kolejny czekan wybrałem już według nowej szkoły, czyli o długości do połowy łydki.

Jeśli czekan dla początkujących będziesz kupował w sklepie, to sprawa jest prosta. Po prostu weź kilka modeli o rożnych długościach i sprawdź, który sięga Ci mniej więcej do połowy łydki. Jeżeli natomiast będziesz chciał zamówić czekan przez internet, najpierw musisz się zmierzyć. Weź do ręki jakikolwiek prosty i długi przedmiot np. kij i przyłóż go z boku do nogi. Następnie zmierz odległość od miejsca w którym trzymałeś przedmiot do połowy łydki. Większość czekanów ma długość około 50 cm, 60 cm lub 70 cm. Jeżeli zmierzona przez Ciebie długość nie będzie pasować do tych wielkości, lepiej zaokrąglić w dół. Statystycznie najwięcej osób wybiera czekany o długości wynoszącej około 60 cm.

Komentarze